Estonio ĉe Google

Jam antaŭ monatoj mi kreis por EAE la blogon "Esperanto-Asocio de Estonio" http://esperanto-asociodeestonio.blogspot.com sed ĉar EAE ĝin ne ekuzis mi kreis por estonaj esperantistoj ĉe Google la grupon "Estonio"
http://groups.google.com/group/estonio
Iom post iom tie kolektiĝas artikoloj kaj retligoj pri Estonio + Esperanto.
Legu kaj kunlaboru!

Peeter Aitai

Kiel mi trovis esperantistojn

En majo 1977 post mia deviga servado en armeo mi feriis ĉe la patrino en la ĉefurbo Tallinn. En vendejo de malnovaj libroj mi trovis kaj aĉetis 2 jarkolektojn da "La Nuntempa Bulgario" kaj kelkajn numerojn de "Homo kaj Kosmo". Sur la lasta kovrilpaĝo de "HkK" estis adresoj de la perantoj kaj mi trovis tion de Johannes Palu en Tallinn. Post serĉado mi finfine trovis la domon urborande sed neniu estis hejme. Ankaŭ sekvonttage same. Sed dum la tria provo mi sukcesis kaj ni ekkonversaciis esperante. Post jaro kaj la triono de kiam mi eklernis, mi ekuzis la lingvon. De J.Palu mi eksciis pri la Tallinna Esperanto-klubo kaj la sekvan kunvenon mi jam partoprenis. Tie mi konatiĝis kun Jaan Ojalo (laŭ kies lernolibro mi lernis la lingvon) kaj aliaj esperantistoj. Bonŝance por mi ĝuste tiam oni disdonis en la klubo aliĝilojn al la somera BET (Balta Esperanto-Tendaro kiu tiujare okazis en Latvio). Ne ĉiu deziranto havis eblon akiri rajton por partopreni la renkontiĝon (en Sovetio estis ĉio limigita, ankaŭ partopreno de esperanto-tendaroj) sed mi estis feliĉulo al kiu oni disponigis la eblon. (Pri tiu BET estonte). Jen kiel mi trovis esperantistojn.

Peeter Aitai

Kial kaj kiel mi lernis Esperanton

Estis fino de januaro 1976. Mi havis mian devigan 2-jaran militservon en soveta armeo. Dum la januaro mi feriis en la hejmo en Estonio kaj kiam restis la plej lastaj tagoj antaŭ reiro mi vespere estante jam en la lito prenis en la manojn lernolibron (kiun mi estis aĉetinta nur pro tio ke mi ŝatas aĉeti diversajn librojn kaj la lernolibro de Esperanto estis tre maldika). Mi ĵus fariĝis 22-jara kaj miaj lingvoscipovoj estis ne tre bonaj. Sed kiam mi komencis legi mi trovis tuj ke nenio komplika aŭ malfacila estas en Esperanto. Do mi tralegis 2-3 lecionojn kaj kunprenis la lernolibron en armeon. Mi nenion sciis pri esperato-aferoj krom la mallonga klarigo en komenco de la lernolibro kio diris ke temas pri la internacia lingvo. Ĉar mi trovis la lingvon facila kaj ĉar mi komprenis ĝian taŭgecon por solvi la mondan lingvoproblemon, mi daŭrigis lernadon. Mia nova servloko estis Kaliningrad (Rusio) kie mi restis ĝis majo 1977.

Ĉar soldato de soveta armeo rajtis havi nur malmultajn personajn aĵojn kaj nenion rajtis kunporti dumtage, mi kaŝis la lernolibron kaj konstante kunportis ĝin surbruste sub la vestoj. Pro la ŝvito la libro fariĝis malbonaspekta kaj ĝia kovrilo nigriĝis sed tio ne gravis. Mi penis ĉiutage lerni. Kiam mi havis eblon por momento flankeniĝi de aliaj mi laŭtlegis voĉe. Mia inspirita lernado ekinteresigis ankaŭ aliajn. Trafinte en hospitalon eklernis de mi (malgraŭ mia komencanteco) unu studento de milita aviada lernejo. Ni kune reskribis al la tutan gramatikon kaj ankaŭ la vortaron kio estis en la lernolibro. La vortaro estis esperanto-estona kaj mi estis estono kiu ne tre bone posedis la rusan lingvon do tradukado de ĝi en la rusan estis ne facila kaj por kelkaj vortoj ni serŝis rusan signifon longe. Al tiu aviad-studento Esperanto ekplaĉis kaj ni skribis ankaŭ por lia amiko kajeron da esperanto-lernomaterialoj. Ekde komenco de mia militservado mi amikiĝis kun unu estono kies nomo estas ankaŭ Peeter. Ankaŭ li ekinteresiĝis pri Esperanto kaj permane reskribis la tutan lernolibron (post jaroj li ekkorespondis esperante, mendis librojn, abonis iun gazeton...). Kiam mi estis traleginta-lerninta la lernolibron unu fojon mi komencis ripete de komenco. Post la kvina leciono mi trovis ke esperante estas pli facile rimversi ol en aliaj lingvoj kaj por la ligvopraktiko mi post tralego de ĉiu sekva leciono provis verki iun versaĵeton uzante nur gramatikon kaj vortojn kiuj estis en antaŭa parto de la lernolibro. La rezulto estis kompreneble ne poezio sed bona ekzecado certe.

Mi korespondis kun unu mia amiko velisto en Estonio kaj kiam li eksciis ke mi lernas esperanton, li informis ke lia kolego en veljaktfabriko ankaŭ estas iom ligita kun Esperanto. Do li akiris por mi kelkajn adresoj de esperantistoj el "HdE" kaj informis pri Pola Radio (kaj sendis al mi ankaŭ unu beletristikan libron en E-o). Mi trifoje skribis al la adreso de iu juna estona esperantistino sed ne ricevis respondon. Sed mi sukcesis ricevi respondon de unu hungara esperantisto (uzante por korespondado ne la armean adreson). Mi ankoraŭ nenion sciis pri la movado, pri ĝia historio kaj atingoj kaj mi multe cerbumis pri tio kion necesus fari por ke E-o kiel racia solvo de la monda lingvoproblemo sukcesu.

Mi jam ne precize memoras la tempon sed eble jaron post eklernado, kiam mi estis jam eksciinta ke Pola Radio dissendas esperante, mi aŭdis Esperanton la unuan fojon. En la soveta armeo soldatoj kaj serĝentoj ne rajtis havi radioricevilojn. Sed nia superserĝento kiuj mastrumis ankaŭ vestejon havis tie (kaŝe) radioaparaton por aŭskulti muzikon. Foje mi sukcesis peti de li la radioricevilon por momento por aŭdi kiel sonas esperanto. Post minuta serĉado mi trovis la ĝustan ondolongon kaj... kaj ekaŭdis Esperanton. Oni parolis tro rapide por kompreni la enhavon, sed tio ne gravis. Mi povis aŭskulti nur kelkajn frazojn sed mi estis feliĉa - Esperanto sonis ĝuste tia, kia mi opiniis laŭ la prononcindikoj en la lernolibro. Mia liberiĝo de la deviga militservo okazis en majo 1977 kaj reveturante hejmen mi konsideris min jam parolanto de Esperanto.

Peeter Aitai

Esperantistoj en Estona Televido

La 28-an de decembro ETV (la ŝtata tutlanda televidkanalo) montris dum la vespera tre populara programero "Paar" ('paro') ĉ. 10-minutan intervjuon kun esperantistinoj Diana kaj Irina Aitai. Ankoraŭ unu bona okazo por montri ke Esperanto vivas kaj kial ĝi estas bezonata. La programero estis ripetata sabate la 30-an de decembro kaj estos ankoraŭfoje la 4-an de januaro.

La Verda Velo

Por maraj aferoj mi kreis nun apartan blogon kiu nomiĝas La Verda Velo kaj la adreso estas http://maristoj.blogspot.com (la vorto Maro estis jam ne libera... do tial malsamaj la titolo kaj la adreso). Hodiaŭ mi kreis ĉe Google ankaŭ novan diskutgrupon pri-maran Maristoj kaj ĝia adreso estas http://groups.google.com/group/maristoj . Ĉiuj kiuj ŝatas maron estas bonvenaj.

Peeter Aitai

Korektoj

LA NOMOJ DE SEMAJNTAGOJ
Erare estas notita ke dimanĉo estas sanktatago ankaŭ en la finna lingvo. Finne ĝi nomiĝas sunnuntai - suntago. Pli pri la temo legeblas en SCE http://groups.google.com/group/soc.culture.esperanto

MARISTAJ AFEROJ
Naskiĝtempo de EMLI estas 1978 (la 63-a UK en Varna, Bulgario). 1980 (dum la 36-a IJK en Rauma, Finnlando) mi penis trovi eblon por ĝia oficiala registriĝo. (Pli detale estonte.)

KRIZO?
Pro la artikoleto en la blogo mi ricevis personan leteron de ĝenerala direktoro de UEA s-ro Osmo Buller. Kaj ĉar mi opinias UEA (la centra organizaĵo de esperantistoj) mia organizaĵo, mi nun pagis al ĝi kotizon kaj por la finiĝanta kaj por la sekvonta jaroj. Tio estas mia modesta monkontribuo por subteni la asocion (mi ja pagas membrokotizon al Friends of Liverpool Museums (Amikoj de Liverpoolaj Muzeoj) por ilia subteno do kial do ne subteni esperanton...).

EBLAJ ERAROJ
Ĉar la blogo estas mia privata taglibro mi ne tre serioze redaktas la enmetatajn tekstojn kiel mi faras pri la artikoloj por gazetoj. Do bonvolu pardoni eblajn erarojn, ne bonan lingvouzon kaj provizoran mankon de supersignohavaj literoj.

Peeter Aitai - petro.esperantisto@mail.ee

La nomoj de semajntagoj

Antaŭnelonge unu estona esperantisto plendis al mi ke li ne scias kial la nomoj de tagoj en esperanto estas ne iaj logikaj kiel ekzemple en la estona lingvo kie lundo estas unuatago, mardo duatago, merkredo triatago kaj ĵaŭdo kvaratago.
La semajntagoj havas nomojn (en esperanto) laŭ tradicio de eŭropaj lingvoj. Ĉar dum malnovaj tempoj astrologio havis gravan rolon en homa vivo kaj ĉar laŭ astrologio ĉiu tago de semajno estas influita de iu astro, estas facile rimarki ke la nomoj de tagoj devenas de la nomoj de la koncernaj astroj: lundo - Luno, mardo - Marso, merkredo - Merkuro, ĵaŭdo - Jupitero, vendredo - Venuso, sabato - Saturno, dimanĉo - Suno. Videblas ankaŭ ke sabato estas ligita kun "sabbat" kaj sciata estas ke Suno estis iam la ĉefdio. Dimanĉo devenas de la vorto dio. En la estona kaj finna lingvoj la nomo de dimanĉo estas sanktatago.
Ĉar uzataj estas pluraj diversaj kalendaroj kaj ĉar ne ĉie la semajno komenciĝas per la sama tago (laŭ iuj semajno daŭras de lundo ĝis dimanĉo, laŭ aliaj ĝi daŭras de dimanĉo ĝis sabato. Do la sepa tago povas esti aŭ sabato aŭ dimanĉo). Pro tio ne estas bone doni al la semajntagoj numerhavajn radikojn.

Peeter Aitai