Monday 18 December 2006

La nomoj de semajntagoj

Antaŭnelonge unu estona esperantisto plendis al mi ke li ne scias kial la nomoj de tagoj en esperanto estas ne iaj logikaj kiel ekzemple en la estona lingvo kie lundo estas unuatago, mardo duatago, merkredo triatago kaj ĵaŭdo kvaratago.
La semajntagoj havas nomojn (en esperanto) laŭ tradicio de eŭropaj lingvoj. Ĉar dum malnovaj tempoj astrologio havis gravan rolon en homa vivo kaj ĉar laŭ astrologio ĉiu tago de semajno estas influita de iu astro, estas facile rimarki ke la nomoj de tagoj devenas de la nomoj de la koncernaj astroj: lundo - Luno, mardo - Marso, merkredo - Merkuro, ĵaŭdo - Jupitero, vendredo - Venuso, sabato - Saturno, dimanĉo - Suno. Videblas ankaŭ ke sabato estas ligita kun "sabbat" kaj sciata estas ke Suno estis iam la ĉefdio. Dimanĉo devenas de la vorto dio. En la estona kaj finna lingvoj la nomo de dimanĉo estas sanktatago.
Ĉar uzataj estas pluraj diversaj kalendaroj kaj ĉar ne ĉie la semajno komenciĝas per la sama tago (laŭ iuj semajno daŭras de lundo ĝis dimanĉo, laŭ aliaj ĝi daŭras de dimanĉo ĝis sabato. Do la sepa tago povas esti aŭ sabato aŭ dimanĉo). Pro tio ne estas bone doni al la semajntagoj numerhavajn radikojn.

Peeter Aitai

No comments: